Soğuk Günlerin Vazgeçilmezi: Pekmez Gerçekten Faydali mi?
Kış aylarının en çok tercih edilen doğal tatlarından biri olan pekmez, yıllardır “kan yapar” inancıyla kahvaltı sofralarındaki yerini koruyor. Özellikle halsizlik, yorgunluk ve kansızlık şikâyetlerinde doğal bir destek olarak tüketilen bu geleneksel lezzet, kültürümüzde neredeyse bir ilaç kadar kıymet görüyor. Ancak bilim insanları, bu inancın ne kadar doğru olduğu konusunda dikkat çekici açıklamalarda bulunuyor.
Demir İçeriği Yüksek, Emilimi Sınırlı
Pekmez; üzüm, dut ve keçiboynuzu gibi meyvelerin kaynatılıp yoğunlaştırılmasıyla elde edilir. Bu süreç, meyvenin vitamin ve mineral içeriğini yoğunlaştırır. Özellikle dut ve üzüm pekmezi, demir açısından oldukça zengindir. Ancak uzmanlara göre asıl önemli olan nokta, bu demirin vücut tarafından ne kadar emilebildiğidir.
Bitkisel kaynaklı demir, hayvansal kaynaklı demire göre daha zor emilir. Bu nedenle pekmez tüketimi, tek başına kansızlığı önlemek için yeterli değildir.
C Vitaminiyle Birlikte Tüketmek Etkiyi Artırıyor
Beslenme uzmanları, pekmezdeki demirin vücut tarafından daha iyi kullanılabilmesi için C vitamini açısından zengin besinlerle birlikte tüketilmesini öneriyor. Örneğin, sabah kahvaltısında pekmezle birlikte bir bardak portakal suyu içmek, demir emilimini ciddi oranda artırabiliyor.
“Pekmezin faydasını artırmak için yanında C vitamini almak oldukça etkili bir yöntemdir.”
— Diyetisyen G. Demirtaş, Beslenme Uzmanı
Her Pekmez Aynı Değil
Her pekmez türü aynı etkiye sahip değildir.
Dut ve üzüm pekmezi: Demir bakımından daha zengindir.
Keçiboynuzu pekmezi: Kalsiyum ve potasyum içeriğiyle öne çıkar.
Kansızlık problemi yaşayan bireyler için en uygun seçenek genellikle dut veya üzüm pekmezidir. Ayrıca katkısız ve geleneksel yöntemlerle üretilmiş doğal pekmezlerin tercih edilmesi gerekir.
Fazlası Zararlı Olabilir
Her ne kadar faydalı bir besin olsa da, pekmez yüksek oranda doğal şeker içerir. Uzmanlar, günlük 1–2 yemek kaşığından fazla tüketilmemesini öneriyor.
Özellikle şeker hastaları ve insülin direnci olan kişiler dikkatli olmalı. Aşırı tüketim, kan şekeri dengesini bozabilir ve kilo artışına neden olabilir.
Bilimsel Araştırmalar Ne Diyor?
Ankara Üniversitesi tarafından yapılan bir araştırmada, üzüm ve dut pekmezinin demir içeriğinin yüksek olduğu ancak tek başına tüketildiğinde demir emiliminin sınırlı kaldığı tespit edildi.
C vitamini ile birlikte tüketildiğinde ise bu emilimin anlamlı derecede arttığı belirlendi.
Araştırmacılar, düzenli pekmez tüketen bireylerde ferritin düzeylerinde artış gözlemlendiğini, ancak bunun tedavi edici değil, destekleyici bir etki olduğunu vurguladı.
Doğal Destek Ama Mucize Değil
Pekmez, içeriğindeki demir ve mineraller sayesinde kansızlıkla mücadelede destekleyici bir rol oynayabilir. Ancak bu etki tek başına yeterli değildir. Sağlıklı bir diyet, dengeli beslenme ve gerektiğinde tıbbi tedaviyle birlikte değerlendirilmelidir.
